Kinderen met diabetes type 1 moeten elke ochtend plannen wat ze die dag zullen eten en moeten op basis daarvan de hoeveelheid insuline berekenen die ze nodig hebben om hun bloedsuikerspiegel in evenwicht te houden. Voortaan kunnen de jonge patiëntjes daarvoor rekenen op een verrassende nieuwkomer wanneer ze bij de dokter langsgaan: Nao, de robot.

Een zicht krijgen op de beperkingen die een ziekte met zich brengt en de bijbehorende strenge voedingsvoorwaarden naleven is al lastig voor een volwassene. Stelt u zich dan eens voor wat dit betekent voor een kind. Omgaan met diabetes is dan ook een loodzware opdracht voor kinderen en tieners die aan die aandoening lijden. Hun gezondheid wordt bepaald door de beslissingen die ze de hele dag door moeten nemen.

Het Europese PAL-onderzoekproject (waarbij de afkorting staat voor ‘Personal Assistant for a healthy Lifestyle’) stelt elektronische hulpmiddelen ter beschikking aan jonge diabetespatiënten. Voortaan kunnen ze die vervelende boeken over hun ziekte gewoon laten linksliggen. Dankzij apps op hun tablet of hun smartphone leren ze nu op een leuke manier hoe ze gezond kunnen eten en hoe ze hun koolhydrateninname kunnen berekenen. Bovendien kunnen ze met die apps informatie over hun fysieke activiteiten bijhouden.

Spelenderwijs leren

Drie ziekenhuizen, waaronder het medische centrum Meander en twee diabetes-organisaties in Italië en in Nederland nemen deel aan het project, dat aan de kinderen ook een robot ter beschikking stelt tijdens hun bezoek aan de dokter. Nao , zoals het model werd gedoopt, kan voor hen een speelvriendje worden.

De geneesheren kunnen de robot zo programmeren, dat hij voor elk kind specifieke doelstellingen vastlegt. Daarbij wordt niet alleen een pedagogisch doel nagestreefd: dankzij de robot gaan de kinderen nu met veel minder tegenzin op doktersbezoek. Dat vertelde Roos Nuboer, diabetesspecialiste in de pediatrische afdeling van Meander, onlangs tijdens een reportage van Euronews. “De kinderen zijn helemaal weg van de robot”, zegt ze. “De meeste kinderen zien ertegen op om telkens opnieuw naar het ziekenhuis te komen. Ze zouden veel liever met hun vriendjes spelen. Maar dankzij de robot komen ze graag langs. Ze maken hier ook selfies met hem en kunnen op die manier aan hun vriendjes tonen dat er wel degelijk te leven valt met diabetes.”

Nao formuleert geen enkel medisch voorschrift, maar hij helpt kinderen wel de symptomen van hun ziekte beter begrijpen. In een van de oefeningen moet de jonge patiënt beslissen wat hij in bepaalde situaties moet doen: bijvoorbeeld een stuk taart eten tijdens een verjaardagsfeestje of toch maar voor een gezonder alternatief kiezen. Vervolgens worden de rollen omgekeerd en wordt Nao op de proef gesteld. Door de ludieke relatie tussen beiden lijkt de situatie plots veel minder dramatisch. Het kind en zijn robotvriendje leren beiden iets bij tijdens het spelen.

Gevoelig voor emoties

“Voor dit project moesten we een robot ontwerpen die in staat was om de emoties van het kind te herkennen, zodat hij op elk moment de juiste zinnen kon formuleren en de juiste vragen selecteren”, legt Bert Bierman uit, de robotica-ingenieur bij Produxi. “Ook de illustraties op de tablet spelen hierin een grote rol.”

De onderzoekers, die van plan zijn om hun systeem verder te ontwikkelen en de robots en de tablets in één netwerk onder te brengen, hebben ook veel aandacht besteed aan de vertrouwelijkheid van de gegevens. “Uiteraard moeten ernstige waarden of een te hoge bloedsuikerspiegel aan de ouders worden gemeld, maar het is wel de bedoeling dat het kind zelf controleert welke informatie het wil delen”, aldus Rosemarijn Looije, de coördinatrice van het PAL-project.

Van gedachten wisselen

Volgens de kinderartsen die aan het project deelnemen, denken een ziek kind en zijn familie gemiddeld elk kwartier aan diabetes. Reden genoeg om Nao aan het werk te zetten om alle betrokkenen te helpen om van gedachten te wisselen en om de jonge patiëntjes bijvoorbeeld enkele Zumba-pasjes aan te leren in de gang van het medische centrum…