Ook als er nog geen klachten zijn, biedt de vervanging van een aortaklep met ernstige vernauwingen voordelen. Die stelling verdedigt dr. Jozef Bartunek van het Hartcentrum OLV Aalst op basis van de resultaten van de Avatar-studie, afgelopen weekend voorgesteld op het AHA-jaarcongres.

Afgelopen zaterdag werden de resultaten van de Avatar-studie voorgesteld op het jaarlijkse congres van de American Heart Association. Dokter Jozef Bartunek van het Hartcentrum OLV Aalst was een van de voortrekkers van deze internationale studie en stelt: “Op basis van de resultaten pleit ik voor vroegtijdige chirurgische vervanging van de aortaklep bij laag-risicopatiënten met ernstige aortastenose en een normale werking van het linker ventrikel, ongeacht hun symptomen. Dat is een belangrijke omwenteling in de klinische praktijk!”

Klinisch dilemma: waakzaam afwachten of toch al ingrijpen?

Voor patiënten met ernstige aortaklepvernauwing die geen symptomen vertonen, worden de behandelende artsen telkens geconfronteerd met een klinisch dilemma: waakzaam afwachten of toch al overgaan tot een aortaklepvervanging?

Bij de eerste optie wacht men tot er symptomen optreden om over te gaan tot een ingreep; men weet immers dat de prognose slechter wordt als de symptomen eenmaal ontwikkeld zijn. De huidige richtlijnen pleiten voor waakzaam afwachten. Maar het is niet altijd evident om met zekerheid vast te stellen of het al dan niet om een asymptomatische patiënt gaat. Dat is vatbaar voor subjectieve evaluatie. De initiatiefnemers wilden deze onzekerheden met de Avatar-studie ondervangen.

Een vergelijkende studie

De Avatar-studie (*) werd onafhankelijk van de industrie opgezet, met twee cardiologen uit Belgrado (Servië) en een arts uit Parijs (Frankrijk) en dokter Jozef Bartunek van het Hartcentrum OLV Aalst als de drijvende kracht. Via 9 deelnemende centra in 7 Europese landen werd de deelname verzekerd van 157 patiënten met ernstige aortastenose die volgens de aanbevelingen van de richtlijnen niet in aanmerking kwamen voor chirurgie; hun klep is ernstig maar niet kritiek vernauwd, hun linker ventrikel functioneert normaal en zij hadden geen andere belangrijke ziektes.

Vervolgens werden deze patiënten door het lot verdeeld in twee groepen: 79 patiënten volgden een conservatieve behandeling (waakzaam afwachten) en bij de overige 78 werd voor vroegtijdige chirurgie geopteerd. Zo kon een betrouwbare vergelijking tussen beide strategieën worden gemaakt.

Minder overlijdens en ongeplande hospitalisaties bij wie meteen ingreep onderging

In vergelijking met de studiepersonen die een conservatieve behandeling volgden, waren er in de groep van personen die een vroegtijdige chirurgische vervanging van de aortaklep ondergingen, minder overlijdens door alle oorzaken, minder acute myocardinfarcten, minder beroerten of minder ongeplande ziekenhuisopname voor hartfalen. Vooral het aantal overlijdens door alle oorzaken en het aantal ziekenhuisopnames voor hartfalen bleken drijvende kracht lijken te zijn achter het algehele voordeel van vroegtijdige chirurgie. 

Dokter Bartunek: “Onze bevindingen geven aan dat chirurgische klepvervanging kan worden overwogen wanneer een patiënt met een laag chirurgisch risico asymptomatisch is."

"We blijven ons ervan bewust dat het totale bewijsmateriaal moet worden uitgebreid, maar onze gegevens brengen extra belangrijke consistentie voor de clinicus in de overweging dat vroegtijdige chirurgie kan of moet worden overwogen wanneer aortastenose significant wordt, ongeacht de symptomen. Dat zou veel twijfel over de te volgen aanpak wegnemen, en dat is goed voor de patiënt!”

(*) Co-auteurs van de studie: Marko Banovic, M.D, Ph.D.; Martin Penicka, M.D., Ph.D.; Gheorghe Doros, Ph.D.; Marek Deja, M.D., Ph.D.; Radka Kockova, M.D.; Martin Kotrc, M.U.Dr.; Sigita Glaveckaite, M.D., Ph.D.; Hrvoje Gasparovic, M.D., Ph.D.; Nikola Pavlovic, M.D., Ph.D.; Lazar Velicki, M.D.; Stefano Salizzoni, M.D., Ph.D.; Wojciech Wojakowski, M.D.; Guy Van Camp, M.D., Ph.D.; Serge Nikolic, M.D.; Bernard Iung, M.D., M.S.; and Jozef Bartunek, M.D., Ph.D on behalf of AVATAR trial investigators.

Meer over de studie leest u hier.

> Lees ook: Voor het eerst kunsthart ingeplant in Nederland