Een team van internationale onderzoekers heeft een nieuwe indicator gevonden die de werking van de nieren kan inschatten. Dat heeft de KU Leuven, die meewerkte aan de studie, bekendgemaakt. Het grootste voordeel van de nieuwe indicator is dat die geen rekening meer moet houden met het ras of de etniciteit van de persoon.

Om in te schatten of iemands nieren goed functioneren, is in 2009 een formule opgesteld op basis van het eiwit creatinine. Aan de hand van een bloedstaal wordt de concentratie van creatinine bepaald, die via een specifieke formule toelaat de nierfunctie van patiënten in te schatten.  

Om de formule juist te kunnen gebruiken, moesten artsen echter het ras of de huidskleur van de patiënten ingeven. De concentratie creatinine in iemands bloed verschilt namelijk volgens etniciteit van de patiënt. Vooral uit Amerika kwam er zeer veel kritiek op de methode, omdat die als discriminerend en racistisch werd ervaren. 

Amerikaanse wetenschappers werkten daarom in 2021 een nieuwe formule uit, waarbij de parameter ras uit de analyse werd geweerd. Bij zowel witte als zwarte personen waren de resultaten echter minder accuraat dan bij de formule uit 2009. 

Een team van internationale onderzoekers boog zich over de zaak en kwam met een oplossing. In plaats van te werken met creatinine, gebruikten de onderzoekers het eiwit cystatine C als indicator voor de nierfunctie. Die methode leverde wel een betrouwbare formule op, waarbij geen rekening moet gehouden worden met ras of etniciteit.

"Als je creatinine wil gebruiken in een formule, moet je ras er mee instoppen. Anders zijn je resultaten niet accuraat of betrouwbaar genoeg", verduidelijkt professor Hans Pottel (KU Leuven), een van de auteurs van de studie. "Onze nieuwe methode verhelpt het probleem rond etniciteit. Ook het onderscheid tussen mannen en vrouwen hoeft niet meer opgenomen te worden in de formule."

Dat laatste is ook belangrijk voor bijvoorbeeld transpersonen. Als geslacht nog steeds een parameter zou zijn, zouden de resultaten nog gebaseerd moeten worden op het geboortegeslacht van de persoon in kwestie. 

In Amerika zijn de wetenschappers overgestapt op de methode uit 2021. "Dat is gebeurd omwille van politieke correctheid. Als wetenschapper betreur ik dat er met een minder accurate methode gewerkt wordt, maar ik snap dat het gevoelig ligt. Wie ben ik om die gevoeligheden te ontkennen? Ik hoop dat er een opening komt om onze nieuwe methode op te nemen in de richtlijnen, omwille van zijn hogere accuraatheid tegenover de methode van 2021." 

De uitvoering van de cystatine C-methode komt wel met een kost die tien keer hoger ligt dan die voor creatinine. In Zweden wordt de nieuwe methode intussen al toegepast en terugbetaald door de overheid. In ons land is het nog wachten op een goedkeuring door het Riziv.

De studie is gepubliceerd in het toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift New England Journal of Medicine.