Longkankerscreening heeft aanzienlijke voor- en nadelen. De screening verlaagt de sterfte door longkanker en de algemene sterfte bij de gescreenden daadwerkelijk. Maar een aantal gescreenden wordt onnodig gealarmeerd door een zogenaamd vals-positief resultaat. Dat blijkt uit een onderzoek van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE).
Longkanker komt vaak voor, maar de ziekte wordt meestal pas in een laat stadium ontdekt. De kansen op genezing zijn dan heel beperkt. Uit de recente Belgische cijfers van kankersterfte blijkt dat longkanker de belangrijkste oorzaak van kankersterfte in België is.
Er gaan volgens het KCE steeds meer stemmen op om personen met een hoog risico op longkanker, zoals zware (ex-)rokers, regelmatig te screenen met een CT-scan met lage stralingsdosis. Als de kanker in een vroeg stadium wordt ontdekt, zijn de behandelingsmogelijkheden en overlevingskansen beduidend beter. Aan het KCE werd daarom gevraagd om de doeltreffendheid, veiligheid en kosteneffectiviteit van een dergelijke screening te onderzoeken.
Uit het onderzoek concludeert het KCE dat longkankerscreening de sterfte door longkanker en de algemene sterfte bij de gescreenden daadwerkelijk verlaagt: met respectievelijk 21 en 5 procent. Uit de analyse toegepast op België blijkt dat wanneer 1.000 hoogrisicopersonen aan drie screeningsronden deelnemen, er 10 jaar later 3 levens gered zijn dankzij de screening.
Vals-positief
Het KCE benadrukt ook dat een aantal gescreenden onnodig wordt gealarmeerd door een zogenaamd vals-positief resultaat. Ze moeten dan bijkomende, invasieve onderzoeken, zoals biopsieën of chirurgische ingrepen, ondergaan. "Naast onnodige stress, kunnen deze procedures ook complicaties met zich meebrengen. Verder zijn er een aantal deelnemers die een onbepaald resultaat krijgen, waardoor een nieuwe scan moet worden uitgevoerd, wat eveneens zorgt voor stress, ongemak en bijkomende kosten", luidt het.
Het KCE berekende dat longkankerscreening in ons land zou resulteren in een toegevoegde kosteneffectiviteitsratio van 18.530 euro per gewonnen levensjaar aangepast voor de levenskwaliteit. Een aantal elementen heeft een belangrijke impact op deze uitkomst, zoals het aantal overdiagnoses, de vertrouwelijke prijskortingen op bepaalde kankertherapieën, de kosten voor het bereiken en uitnodigen van de doelgroep en het aantal deelnemers aan de screening.
20.000 euro/gewonnen levensjaar
Het KCE concludeert dat longkankerscreening kosteneffectief kan zijn als de bereidheid tot betalen van de overheid zich bevindt boven de 20.000 euro per gewonnen levensjaar aangepast voor de levenskwaliteit. "Het is aan de beleidsmakers om een zorgvuldige beslissing te nemen, gebaseerd op deze gegevens en eventuele andere factoren. Zo onderzoekt de overheid best vooraf hoe hoog de bereidheid is bij de doelgroep om aan deze screening deel te nemen nadat ze correct werd geïnformeerd over alle voor- en nadelen", luidt het.
