De prestigieuze American Heart Association heeft zopas haar aanbevelingen over de implementatie van telegeneeskunde in de cardiologie en de cerebrovasculaire geneeskunde gepubliceerd. Waarover gaat het?

Ruim 85 miljoen Amerikanen (≈ 26% van de Amerikaanse bevolking) lijden aan een cardiovasculaire ziekte (CVZ). Elk jaar kosten cardiovasculaire ziektes en beroertes (CVA) de Amerikaanse gezondheidzorg meer dan respectievelijk 320 en 33 miljard dollar. Tussen nu en 2030 zullen de jaarlijkse kosten voor cardiovasculaire ziektes en CVA's waarschijnlijk oplopen tot één biljoen (10¹²) dollar. 

Meer dan ooit bestaat de uitdaging erin de kwaliteit van de zorg te verhogen en tegelijk de kosten te verlagen. Volgens de AHA kan telegeneeskunde de toegang tot en het gebruiksgemak van de zorg verbeteren voor patiënten met cardiovasculaire ziektes en beroertes, in het bijzonder voor patiënten die kwetsbaar zijn als gevolg van hun woonplaats, fysieke handicap, gevorderde chronische aandoeningen of transportproblemen. Bovendien zou het met telegeneeskunde mogelijk zijn de kosten te drukken, maar ook de kwaliteit van de zorg en de tevredenheid van de patiënten te verbeteren.

Net zoals bij andere grote innovaties, bijvoorbeeld het elektronische medische dossier, zal de grootschalige invoering van telegeneeskunde de medische praktijk ingrijpend veranderen, zowel op ziekenhuisniveau als bij artsen in een individuele of groepspraktijk.

Momenteel wordt telegeneeskunde nog niet voldoende toegepast bij de behandeling van cardiologische of cerebrovasculaire aandoeningen omdat verschillende culturele, financiële (terugbetaling van de prestaties, kosten van de technologieën enz.), wettelijke (vertrouwelijkheid enz.) of regelgevende obstakels de implementering bemoeilijken.

Welke voordelen mogen we concreet verwachten?

Om ingeburgerd te raken in de medische wereld zal telegeneeskunde moeten bewijzen een meerwaarde te bieden op de zes punten hieronder.

De veiligheid verbeteren: Ze moet de iatrogene gevolgen van bepaalde behandelingen helpen voorkomen dankzij de frequente of continue follow-up van de patiënten en de realtime overdracht van de verkregen gegevens.

Tijd winnen: Ze moet de drempels en de vertraging die eventueel schadelijk kunnen zijn voor de toegang tot de zorg terugdringen. Bovendien kunnen ingrepen via telegeneeskunde de toegang tot belangrijke informatie tussen de bezoeken, maar ook de vroege vaststelling van achteruitgang van de gezondheidstoestand vergemakkelijken.

Doeltreffender: Dit kan alleen als de geleverde diensten gebaseerd zijn op wetenschappelijke kennis en als ingrepen waarvan niet bewezen is dat ze minstens even doeltreffend zijn als hun klassieke tegenhangers worden vermeden. Dat ze intuïtief aantrekkelijk zijn of een grote hoeveelheid gegevens kunnen opslaan, volstaat niet om ze te gebruiken. De telegeneeskunde moet bovendien het onnodige of onjuiste gebruik van bepaalde diensten verlagen. De programma's voor telegeneeskunde kunnen helpen om slechte therapietrouw – een oorzaak van vermijdbare schade bij zowel CVZ als CVA – te verbeteren. Tot slot verhoogt telegeneeskunde de kwaliteit van de zorgprestaties door de informatiestroom (verticaal) tussen patiënten en zorgverleners (eerstelijnszorg en specialisten) en (horizontaal) tussen artsen te rationaliseren. Verpleegkundigen die overgaan tot bezoeken met ondersteuning van telegeneeskunde kunnen efficiënter medische aanbevelingen over gedrag (geneesmiddeleninname, hygiënische en diëtische maatregelen) doorgeven aan de patiënten.

Efficiënter: Ze moet op een aantal vlakken verspilling voorkomen. Consultaties vervangen door videogesprekken vermindert het gebruik van transport, gebouwen en energie, en tegelijk ook de tijd dat er niet kan worden gewerkt, zowel door de patiënt als door de zorgverlener. Vooral personen die op het platteland wonen en/of een laag inkomen hebben, moeten rekening houden met de transportkosten en de vereiste tijd en inspanning om naar de dokter in een instelling voor gezondheidszorg te gaan. Telegeneeskunde (vooral thuis) lijkt een betaalbaar alternatief om te voldoen aan de medische behoeften van kwetsbare groepen met meervoudige comorbiditeit die frequent gezondheidszorg nodig hebben.

Uiteraard vraagt het doorvoeren van deze besparingen en het gebruik ervan om de algemene uitgaven in de gezondheidszorg te drukken nieuwe economische modellen voor kostenverdeling tussen de leveranciers, de verzekeraars en de patiënten, los van de klassieke modellen van vergoeding per prestatie.

Rechtvaardiger: De kwaliteit van de zorg mag niet verschillen naargelang de persoonlijke kenmerken van de patiënt of van de verstrekker, zoals geslacht, ras of etnische afkomst, geografische ligging of sociaal-economische statuut.

Een patiëntgerichte aanpak: Telegeneeskunde moet zorg kunnen verschaffen die rekening houdt met en aangepast is aan de voorkeuren, de behoeften en de waarden van de patiënt, waardoor deze zich meer betrokken voelt. Zo heeft de Veterans Health Administration een nationaal coördinatieprogramma voor thuiszorg/telegeneeskunde thuis in het leven geroepen. Met dit model kunnen patiënten hun gezondheidsproblemen regelen via telegeneeskunde, waarbij een verpleegkundige een coördinerende rol speelt en de patiënten helpt hun weg te vinden in het zorgcontinuüm. Uit verschillende sleutelstudies blijkt dat dankzij dit gedeelde besluitvormingsmodel van Veterans Affairs het aantal ziekenhuisopnames daalde.

In volgende artikels…

We zullen het hebben over de gloednieuwe technologieën op het vlak van telegeneeskunde en terugkomen op een aantal programma's die in de VS hun toegevoegde waarde voor cardiovasculaire gezondheid bewezen hebben.