Volgens Test Aankoop leveren de accijnzen op suikerhoudende frisdranken de staat elk jaar 175 miljoen op, maar komen ze de volksgezondheid niet ten goede. De hoeveelheid frisdrank die jaarlijks geconsumeerd wordt in België neemt immers niet af. Nieuw onderzoek heeft een tekortkoming aan het licht gebracht die de werkzaamheid van dat belastingbeleid teniet doet.
Tal van regeringen heffen accijnzen op gesuikerde dranken om ervoor te zorgen dat die minder gekocht en geconsumeerd worden. Over het algemeen bepalen ze echter niet hoe die belastingen op de plaats van aankoop medegedeeld moeten worden.
Uit historische gegevens, praktijkgegevens en experimentele gegevens over meer dan 225.000 aankoopbeslissingen is gebleken dat de invoering van een belasting van 0,01$ per eenheid gesuikerde drank (in dit geval een ounce) – die niet op het prijsetiket vermeld wordt – geen significante invloed heeft op de aankopen (-1,26%, p = 0,28). Als op het prijsetiket evenwel de vermelding ‘belasting op gesuikerde drank inbegrepen’ staat, dan lagen de aankopen van gesuikerde dranken lager (a) dan die in de periode voor de belasting (-9,78%, p < 0,001), (b) dan die in de periode na invoering van de belasting als er geen prijsetiket op de drank stond (-5,04%, p < 0,001), en (c) dan in de periode na invoering van de belasting als er op de dranken een prijsetiket met de belasting stond maar het bedrag niet vermeld werd (-3,83%, p = 0,002).
De vermelding van de organisatie waar de belasting naartoe gaat (bv. een hulpprogramma voor studenten) op de etiketten had geen enkel extra effect.
Uit twee follow-upstudies is gebleken dat het feit dat vermelding van de belasting effect had gedeeltelijk kwam doordat de consumenten het bedrag ervan overschatten, waardoor hun aankoopintentie afnam.
“Mensen houden niet van belastingen, maar denken dat die belasting veel hoger is dan in werkelijkheid het geval is”, verklaarde Grant Donnelly. “Als je consumenten vertelt hoeveel de belasting werkelijk bedraagt, dan verlaagt die de aankopen niet meer.” Als overheden willen dat hun beleid de consumptie van ongezonde dranken verlaagt, dan is het volgens Donnelly van cruciaal belang dat de toegevoegde belasting verplicht vermeld wordt op het etiket – maar zonder dat het bedrag zelf vermeld wordt.
